TEARUZ AÇISINDAN HADİSLERİN SINIFLANDIRILMASI

6) TEARUZ AÇISINDAN HADİSLERİN SINIFLANDIRILMASI

Burada, makbul (Sahih ve Hasen) hadisleri tearuz açısından ya da me’huzun bih olup olmamak bakımından taksime tabi tutacağız.

Makbul ve Me’huzun bih olan hadisler tearuz açısından Muhkem ve Muhtelif olmak üzere iki kısma ayrılır.

A) Muhkem:

Muarazadan salim olan makbul hadislere Muhkem denir. Muhkem hadislerin hükmüyle amel etmek gerekir. Hakim en-Nisaburi, muhkem hadise şu misali vermektedir:

“Allah Teala, abdestsiz namazı ve ganimetten çalınmış malla yapılan iyiliği asla kabul etmez.”^[1] 

^[1] Müslim, Tahare: 1; Ebu Davud, Tahare: 31; Tirmizi, Tahare: 1; Nesai, Tahare: 104; Zekat: 48; İbn Mace, Tahare: 3; Darimi, Vudu: 21; Ahmed b. Hanbel, Müsned: 2/20, 39, 51, 57, 73, 74, 75; İsmail Lütfi Çakan, Hadis Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 147.

B) Muhtelif:

Makbul bir hadisin muaraza ettiği makbul hadistir. Şayet muaraza olan hadis makbul değilse, muaraza yok demektir ve o hadis yine muhkem olur.

Muhtelif hadis, muarazadan zorlanmaksızın kurtarılabilirse, bir başka ifade ile iki hadisin arasını cem ve Te’lif edebilirse, aralarında tearuz olmadığı anlaşılır ve her ikisi de muhkem olmuş olurlar. Değilse, tearuz ya nesh ye tercih ya da tevakkuf gibi bir takım çözüm yollarıyla halledilmeye çalışılır.^[1]

^[1] Bu konu detaylı olarak İsmail Lütfi Çakan tarafından Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları adlı doktora tezinde incelenmiş bulunmaktadır. Bu kitap matbudur. İsmail Lütfi Çakan, Hadis Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 148.

Yorumlar