NEFS-İ EMMARE 1        
(emredici)

• ‘BEN NEFSİMİ TEMİZE ÇIKARMIYORUM. ÇÜNKÜ NEFİS DAİMA KÖTÜLÜĞÜ EMREDİCİDİR. ANCAK RABBİMİN ESİRGEDİĞİ MÜSTESNA.(12/53)
• Yanında sana düşman olan nefsine düşmanlık et. (hadis)
• Küçük cihattan büyük cihada döndük.(hadis)
• SIFATLARI: Cahillik, cimrilik, hırs, kibir, gadap, şehvet, şöhret, haset, kötü huy, boş ve faydasız şeylere dalmak, istihza, eziyet, v.b. Kötü fiiller.
• VARİDİ: Şeriattır.(kitap, sünnet, icma ve kıyası fukaha ile harekettir.)
• KORUNMAK İÇİN: Günahlardan kaçınmak. İbadetlere riayet. Bolca kelime-i tevhit getirmek. Yeme, içme ve uyumayı azaltmak. Konuşmayı azaltmak, insanlar içinde meşhursa kendini gözden düşürmek. Halkın met ve zemminden kurtulmalı.
•  (rabbani bir latifedir. Lakin tabiata eğilmesi ile kirli ve pis bulunmuştur.)

  NEFS-İ LEVVAME 2
  (çok ayıplayan)

  • “YİNE HAYIR, KINAYAN NEFSE YEMİN EDERİM.”75/2
  • SEYRİ-illallahtır, ALEMİ-berzah alemidir, YERİ-gönüldür, HALİ-muhabbettir, VARİDİ-tarikattır.
  • SIFATLARI: Ayıplamak, heves, fikir, teaccüp, insanlara itiraz, fahr, temenna,gizli riya, makam ve şehvet sevgisi,hakkı hak batılı batıl görmek,şeriat sevgisi,tarikat isteği, oruç tutar, geceleri namaz kılar, sadaka verir, gizli riya vardır, insanların amelinden haberdar olmasını ister, ameli Allah için de olsa böyledir, amelini gizlese de bunu bilmesini ister buda gizli şirke götürür.
  • KORUNMA:

   Ölmeden önce ölmek.

   İhlas ile hareket.

   Az yemek, az konuşmak ve az uyumak.

   Zikirle meşguliyet

   Dünya hadiseleri ile bilinmesini ister, bunu kalbinden atamaz, atsa muhlis olur, muhlis olmak tehlikelidir, insanların ilgilenmemesi

   İnsanlarla sohbetten uzak durmak

   Makam ve mevki arzusundan uzak olmak.

   ‘Ey kalpleri çeviren, kalbimi teatine çevir’ ‘Teatimi ve kalbimi dinin üzerine sabit kıl’

   Bütün kusurlarını rehberine söylemelidir.

   Nefs-in hazlarını vermemelidir

   Nefs-i kontrol etmeli

   Rehberini taklit etmeli

   Kalbinde muhabbet ateşi olur

  ü Nefsani istekler kesilir.

  ü Alemi visale girer(uyku - uyanıklık arası)

   Basiret gözü ile görür.

   Beş duyu organı devre dışı kalır.

   Hakkın hitabına müstehap olur.(hikmet ilmi, şeriata bağlılık)

   İnsanlara özel bir kin ve sevgisi olmaz, bütün insanlar onda müsavi olur.

   İnsanlara sevgi ve düşmanlığı Allah için olur.

   Yemek seçmez, giyeceklerde fark görmez.

   Kalbi dünyalık hiçbir şeye meyletmez

   Beş duyunun isteklerine kapıları kapatır.

   Boş konuşmayı terk

   Gadap ve şehvetine malik olmak.

   Kibir ve kendini beğenmekten uzak olmak.

   Hilm elde etmeye çalışmak.

   Dünyada hiçbir şeye iltifat etmemek.

   Hiçbir şeyden korkmamak.

        Hak taalanın her şeye kadir olduğunu,

        Hak taalanın her şeyi bildiğini,

        Hak taalanın herkese Rauf ve Rahim olduğunu,

        Hak taalanın her fiilinin hayır olduğu aklından çıkmaya